Zbliża się czas wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej. Zmieni się nasza podstawa prawna na jakiej podstawie będziemy mieszkać i pracować w tym kraju. Poniższy poradnik powinien rozwiać wątpliwości i wytłumaczyć co trzeba zrobić żeby nie wejść w konflikt z angielskim prawem i uniknąć np. deportacji.

Wiadomości, które znajdziecie poniżej są z oficjalnej strony Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Wielkiej Brytanii (Home Office) datowane na dzień 18 stycznia 2019r. Więc są świeże i pochodzą z autentycznego źródła a nie for dyskusyjnych czy kogoś prywatnych opinii. Artykuł jest nieco długi ale doskonale wyjaśnia różne aspekty.

Na potrzeby artykułu użyłem tłumaczenia głównego wątku jakim jest status osiedleńca (Settle status z ang.) oraz wstępnego osiedleńca (Pre-settle status z ang.)Obydwie kwestie są wyjaśnione poniżej.

Jeśli jesteś obywatelem UE, ty i twoja rodzina będziecie mogli ubiegać się o pozwolenie, aby móc dalej mieszkać w Wielkiej Brytanii po 30 czerwca 2021 r. Jeśli wniosek się powiedzie, otrzymasz status osiedleńca lub wstępnego osiedleńca.

Możesz pozostać w Wielkiej Brytanii bez ubiegania się – na przykład, jeśli jesteś obywatelem irlandzkim lub masz nieograniczone prawo pobytu (ILR). Wielka Brytania osiągnęła porozumienie z Norwegią, Islandią, Liechtensteinem i odrębną umową ze Szwajcarią.

Kiedy możesz złożyć wniosek?

Program zostanie otwarty w całości od 30 marca 2019 r. Termin składania wniosków upływa 30 czerwca 2021 r. To kiedy zdecydujesz się aplikować, zależy tylko od twoich okoliczności.

Opłaty.

Opłata za złożenie wniosku będzie wynosić:

65 GBP, jeśli masz 16 lat lub więcej

32,50 GBP, jeśli nie masz ukończonych 16 lat

Będzie można złożyć wniosek za darmo, jeśli:

·         masz pozwolenie na pobyt na czas nieokreślony w Wielkiej Brytanii i chcesz to zmienić na status osiedleńca.

·         masz dokument stałego rezydenta Wielkiej Brytanii

·         ubiegasz się od kwietnia 2019 r., aby przejść od statusu wstępnego osiedleńca do pełnego osiedleńca

·         jesteś dzieckiem pod opieką władz lokalnych.

Kto powinien się zgłosić?

Jeśli jesteś obywatelem UE lub członkiem rodziny obywatela UE, musisz złożyć wniosek, jeśli chcesz zostać w Wielkiej Brytanii po 30 czerwca 2021 roku. Dotyczy to również małżeństw z obywatelami brytyjskimi.

Kto nie musi składać wniosku?

Nie musisz składać wniosku, jeśli:

·         jesteś obywatelem Irlandii,

·         masz nieograniczony dostęp do Wielkiej Brytanii,

·         masz pozwolenie na pobyt na czas nieokreślony w Wielkiej Brytanii (ILR).

Członkowie twojej rodziny spoza Wielkiej Brytanii lub Irlandii nadal będą musieli się ubiegać, nawet jeśli nie będziesz tego potrzebować. Możesz nadal składać podanie, jeśli masz nieograniczony czas na pozostanie lub wjazd do UK i chcesz go zamienić na status osiedleńca.    

Ubieganie się, jeśli jesteś spoza UE.

Musisz być w związku z obywatelem UE jako małżonek, partnerem cywilnym lub niezamężnym partnerem. Będziesz potrzebować karty pobytu, aby udowodnić swój związek, jeśli nie jesteś żonaty. Możesz także być spokrewniony z obywatelem UE, jego małżonkiem lub partnerem cywilnym jako:

·         dziecko, wnuk lub prawnuczek w wieku poniżej 21 lat

·         dziecko w wieku powyżej 21 lat

·         zależny rodzic, dziadek lub pradziadek

·         zależy od karty pobytu, aby udowodnić twój związek

Jeśli masz „dokument stałego pobytu w Zjednoczonym Królestwie” (rezydentura)

Nadal będziesz musiał złożyć wniosek.

Twoje prawa i status.

Jeśli z powodzeniem złożysz wniosek o status osiedleńczy, możesz mieszkać i pracować w Wielkiej Brytanii po 31 grudnia 2020 roku. Otrzymasz:

·         status osiedleńca lub

·         status wstępnego osiedleńca

Status osiedleńca.

Zazwyczaj otrzymasz status osiedleńca jeśli:

·         zacząłeś mieszkać w Wielkiej Brytanii do 31 grudnia 2020 r

·         mieszkał w Wielkiej Brytanii przez nieprzerwany okres 5 lat („stały pobyt”) Pięć lat ciągłego pobytu oznacza, że ​​przez 5 lat z rzędu przebywałeś w Wielkiej Brytanii przez co najmniej 6 miesięcy w każdym 12-miesięcznym okresie, z wyjątkiem:

·         okres do 12 miesięcy z ważnej przyczyny (np. poród, poważna choroba, nauka, szkolenie zawodowe lub praca za granicą,

·         obowiązkowa służba wojskowa dowolnej długości.

Twoje prawa jako osiedleńca:

·         możesz pozostać w Wielkiej Brytanii tak długo, jak chcesz

·         możesz ubiegać się o brytyjskie obywatelstwo, jeśli spełniasz kryteria

·         możesz pracować w Wielkiej Brytanii

·         możesz korzystać z NHS

·         możesz korzystać z tutejszej edukacji

·         masz dostęp do funduszy publicznych, takich jak zasiłki i emerytury, jeśli się do nich kwalifikujesz

·         możesz podróżować do i z Wielkiej Brytanii Możesz również sprowadzić bliskich członków rodziny do Zjednoczonego Królestwa po 31 grudnia 2020 roku, jeśli spełnione są oba poniższe warunki:

·         twój związek z nimi rozpoczął się przed 31 grudnia 2020 r

·         nadal jesteś w związku, gdy ubiegają się o dołączenie do ciebie Członkowie rodziny również będą mogli przyjechać tutaj na podstawie rodzinnej wizy Wszystkie dzieci urodzone w Wielkiej Brytanii, gdy tu mieszkasz, automatycznie będą obywatelami brytyjskimi.

Przebywanie poza UK do 5 lat w jednym ciągu, nie spowoduje utraty statusu osiedleńca.

Status wstępnego osiedleńca.

Jeśli nie masz stałego 5-letniego pobytu w Wielkiej Brytanii otrzymasz status wstępnego osiedleńca. Możesz pozostać w Wielkiej Brytanii przez kolejne 5 lat od daty uzyskania statusu wstępnego osiedleńca.

Zmiana ze statusu wstępnego osiedleńca na osiedleńca.

Możesz ubiegać się o zmianę statusu, gdy tylko będziesz mieć 5 lat ciągłego pobytu. Jeśli złożysz podanie po kwietniu 2019 roku, będzie to bezpłatne.

Twoje prawa jako wstępny osiedleniec.

Możesz spędzić do 2 lat z rzędu poza Wielką Brytanią, nie tracąc statusu wstępnego osiedleńca z góry, ale musisz zachować stałe miejsce zamieszkania, jeśli chcesz uzyskać status osiedleńca. Będziesz w stanie:

·         pracować w Wielkiej Brytanii

·         korzystać z NHS

·         korzystać z tutejszej edukacji

·         mieć dostęp do funduszy publicznych, takich jak zasiłki i emerytury, jeśli się do nich kwalifikujesz

·         podróżować do i z Wielkiej Brytanii Wszystkie dzieci urodzone w Wielkiej Brytanii po uzyskaniu przez rodzica statusu wstępnego osiedleńca automatycznie kwalifikują się do statusu wstępnego osiedleńca. Będą oni obywatelami brytyjskimi tylko wtedy, gdy kwalifikują się do tego przez drugiego rodzica, który ma już status osiedleńca.

Sprawdzanie i potwierdzanie swojego statusu.

Będziesz mógł uzyskać dowód swojego statusu za pośrednictwem usługi online. Nie otrzymasz fizycznego dokumentu, jeśli nie mają zastosowania obie zasady:

·         jesteś spoza UE

·         nie masz jeszcze biometrycznej karty pobytu  Jeśli jesteś obywatelem UE, nadal możesz korzystać z paszportu lub dowodu osobistego, aby wjechać do Wielkiej Brytanii po uzyskaniu statusu wstępnego osiedleńca czy już osiedleńca.

Kiedy złożyć wniosek?

Program zostanie w pełni otwarty do 30 marca 2019 r. Termin składania wniosków upływa 30 czerwca 2021 r.

Kiedy będziesz mieć 5 lat ciągłego pobytu?

Pięć lat ciągłego pobytu oznacza, że ​​przez 5 lat z rzędu przebywałeś w Wielkiej Brytanii przez co najmniej 6 miesięcy w każdym 12-miesięcznym okresie, z wyjątkiem:

·         okres do 12 miesięcy z ważnej przyczyny (np. poród, poważna choroba, nauka, szkolenie zawodowe lub praca za granicą),

·         obowiązkowa służba wojskowa dowolnej długości.

Co jeśli będziesz mieć 5 lat ciągłego pobytu do 30 czerwca 2021 roku?

Jeśli złożysz podanie po 5-letnim nieprzerwanym pobycie (i spełniasz wszystkie kryteria kwalifikowalności), otrzymasz status osiedleńca. Jeśli złożysz podanie przed pięcioletnim nieprzerwanym pobytem, ​​otrzymasz status wstępnego osiedlonego. Następnie musisz ponownie złożyć podanie, aby uzyskać status osiedlonego, jeśli chcesz pozostać w Wielkiej Brytanii na stałe.

Jeśli nie będziesz mieć 5-letniego stałego zamieszkania do 30 czerwca 2021 roku.

Nie będziesz uprawniony do otrzymania statusu osiedleńca przed upływem terminu w/w. Jeśli jednak spełnisz wszystkie kryteria kwalifikacyjne, otrzymasz status wstępnego osiedleńca, jeśli złożysz podanie w dowolnej chwili przed 30 czerwca 2021 roku. Następnie możesz zmienić swój status wstępnego osiedleńca na status osiedleńca, gdy tylko będziesz mieć 5 lat ciągłego pobytu. Możesz uzyskać status osiedleńca przed nieprzerwanym pięcioletnim pobytem, ​​jeśli musiałeś przerwać pracę wcześniej lub rozpocząć pracę w innym kraju UE.

Jeśli jesteś członkiem rodziny obywatela UE, który zmarł.

Kwalifikujesz się do statusu osiedleńca, zanim mieszkałeś w Wielkiej Brytanii przez 5 lat. Członek twojej rodziny musiał pracować lub był samozatrudniony w Wielkiej Brytanii w chwili swojej śmierci. Musiałeś także żyć z nimi tuż przed śmiercią i:

·         żyć nieprzerwanie w Wielkiej Brytanii przez co najmniej 2 lata przed śmiercią

·         śmierć była skutkiem wypadku przy pracy lub choroby zawodowej.

Jeśli jesteś za granicą i jesteś członkiem rodziny obywatela UE mieszkającego w Wielkiej Brytanii.

Jeśli mieszkasz w Wielkiej Brytanii do 31 grudnia 2020 roku, możesz złożyć wniosek o członkostwo w rodzinie po tej dacie, jeśli spełnione są wszystkie następujące warunki:

·         członek rodziny ma status wstępnego osiedleńca lub osiedleńca,

·         twoje relacje rozpoczęły się przed 31 grudnia 2020 r.,

·         pozostajesz bliskim członkiem rodziny, na przykład małżonkiem, partnerem cywilnym, niezamężnym partnerem, dzieckiem pozostającym na utrzymaniu lub wnukiem lub zależnym rodzicem lub dziadkiem.

Jeśli masz kartę stałego rezydenta.

Proces ubiegania się o status osiedleńca jest inny.

Jeśli posiadasz kartę stałego rezydenta Wielkiej Brytanii możesz ją wymienić bezpłatnie na dokument potwierdzający status osiedleńca. Nie musisz także udowadniać 5-ciu lat stałego pobytu w Wielkiej Brytanii.

Ubieganie się o status osiedleńca osób poniżej 21 roku życia.

Będziesz mógł ubiegać się o wstępny status osiedleńca lub osiedleńca, jeśli masz mniej niż 21 lat i:

• jesteś obywatelem UE,
• rodzic, jego małżonek lub partner cywilny jest obywatelem UE.

Możesz:

• nakłonić kogoś do złożenia podania, na przykład rodzica, dziadka lub opiekuna – będą musieli ubiegać się osobno dla każdego dziecka,
• złożyć wniosek na własną rękę.

Jeśli twój rodzic kwalifikuje się do statusu osiedleńca.

Będziesz uprawniony do uzyskania statusu osiedleńca, gdy twój rodzic posiada już status osiedleńca, nawet jeśli:

• mieszkałeś w Wielkiej Brytanii krócej niż 5 lat
• przybywasz do Wielkiej Brytanii po 31 grudnia 2020 r

Jeśli twój rodzic nie jest uprawniony do uzyskania statusu osiedleńca.

Jeśli nie masz stałego 5-letniego pobytu, będziesz mieć prawo do wstępnego statusu osiedleńca.

Jeśli masz 5-letnie stałe miejsce zamieszkania, będziesz mieć prawo do statusu osiedleńca, nawet jeśli twój rodzic nie jest uprawniony do otrzymania statusu osiedleńca.

Jeśli twój rodzic jest obywatelem Irlandii

Twój rodzic nie będzie musiał ubiegać się o status osiedleńca, jeśli jest obywatelem Irlandii.

Jeśli jednak nie jesteś obywatelem brytyjskim lub irlandzkim, będziesz uprawniony do:

• takiego samego statusu, jaki może uzyskać twój rodzic, na podstawie tego, jak długo żyli w Wielkiej Brytanii
• uzyskania statusu osiedleńca na własną odpowiedzialność, jeśli mieszkasz tutaj dłużej niż 5 lat.

Jeśli przestaniesz pracować wcześniej lub zaczniesz pracować w innym kraju UE

Ty i członkowie Twojej rodziny mogą uzyskać status osiedleńca w mniej niż 5-ciu latach nieprzerwanego pobytu w pewnych sytuacjach:

Jeśli musisz przestać pracować.

Jeśli jesteś obywatelem UE, możesz mieć możliwość uzyskania statusu osiedleńca, jeśli musisz przestać pracować lub pracować jako samozatrudniony z powodu wypadku lub choroby (znanej jako „stała niezdolność”).

Możesz uzyskać status osiedleńca jeśli:

• żyłeś nieprzerwanie w Wielkiej Brytanii przez ostatnie 2 lata
• stała niezdolność była skutkiem wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, która uprawnia cię do emerytury od instytucji brytyjskiej

Możesz również uzyskać status osiedleńca jeśli jesteś w związku małżeńskim lub w cywilnym związku z obywatelem brytyjskim.

Jeśli jesteś członkiem rodziny obywatela UE w momencie, w którym przestałeś pracować, możesz również kwalifikować się do statusu osiedleńca.

Jeśli osiągniesz wiek emerytalny lub wcześniej przejdziesz na emeryturę.

Jeśli jesteś obywatelem UE, możesz uzyskać status osiedleńca, jeśli osiągniesz wiek emerytalny lub wcześniej przejdziesz na emeryturę.

Jeśli jesteś członkiem rodziny obywatela UE w momencie, gdy osiągną wiek emerytalny lub wcześniej przejdziesz na emeryturę, możesz również kwalifikować się do statusu osiedleńca.

Jeśli osiągniesz wiek emerytalny

Jeśli jesteś obywatelem UE, możesz uzyskać status osiedleńca, jeśli osiągniesz wiek emerytalny i albo:

• pracowałeś nieprzerwanie lub pracowałeś jako samozatrudniony przez 1 rok wcześniej i przez 3 lata nieprzerwanie mieszkałeś w Wielkiej Brytanii,
• twój współmałżonek lub partner jest obywatelem brytyjskim.

Jeśli przejdziesz na wcześniejszą emeryturę.

Jeśli jesteś obywatelem UE, możesz uzyskać status osiedleńca, jeśli wcześniej przejdziesz na emeryturę i:

• pracowałeś nieprzerwanie (dla kogoś innego niż ty) przez rok i żyłeś nieprzerwanie w Wielkiej Brytanii przez 3 lata,
• twój współmałżonek lub partner jest obywatelem brytyjskim.

Jeśli rozpoczynasz pracę lub samozatrudnienie w innym kraju UE.

Jeśli jesteś obywatelem UE, możesz uzyskać status osiedleńca, jeśli rozpoczynasz pracę lub samozatrudnienie w innym kraju UE i oboje:

• przez 3 lata mieszkaliście, pracowaliście lub byliście samozatrudnieni w Wielkiej Brytanii
• zazwyczaj raz w tygodniu wracacie do domu w Wielkiej Brytanii

Jeśli jesteś członkiem rodziny obywatela UE w chwili rozpoczęcia pracy lub samozatrudnienia w innym kraju UE, możesz również kwalifikować się do statusu osiedleńca.

Aplikowanie o status osiedleńca.

Program zostanie w pełni otwarty od 30 marca 2019 r. Termin składania wniosków to 30 czerwca 2021 r.

Jak ubiegać się o status osiedleńca?

Aplikacja będzie dostępna w wersji on-line. Do wykonania i przesłania zdjęcia swojego dowodu tożsamości będziesz potrzebował urządzenia z systemem Android (telefon, tablet). Oczywiście będziesz mógł wysłać ten dokument zwykłą pocztą jeśli nie masz dostępu do takiego urządzenia.

Co będziesz potrzebował do aplikowania.

Przy składaniu wniosku musisz udowodnić:

• Swoją tożsamość
• miejsce zamieszkania w Wielkiej Brytanii, chyba że posiadasz ważny dokument stałego pobytu lub ważny dokument na czas nieokreślony, aby pozostać w Wielkiej Brytanii lub wjechać do niej
• Twoje relacje z członkiem rodziny z UE mieszkającym w Wielkiej Brytanii, jeśli jesteś spoza UE

Dowód tożsamości

Musisz mieć ważny paszport lub dowód osobisty. Jeśli jesteś spoza UE, możesz skorzystać z jednego z poniższych:

• ważny paszport
• biometryczna karta pobytu
• biometryczne zezwolenie na pobyt

Dowód stałego pobytu.

Musisz udowodnić, że mieszkasz w Wielkiej Brytanii przez co najmniej 6 miesięcy w dowolnym 12-miesięcznym okresie w ciągu 5 lat, aby kwalifikować się do statusu osiedleńca.

Możesz podać swój numer ubezpieczenia społecznego, gdy ubiegasz się o zezwolenie na automatyczną weryfikację swojego miejsca zamieszkania na podstawie podatków i niektórych akt.

Jeśli ta kontrola zakończy się powodzeniem, nie musisz podawać żadnych dokumentów jako dowodu miejsca zamieszkania. Będziesz musiał wysłać tylko dokumenty, jeśli nie ma wystarczającej ilości danych, aby potwierdzić, że jesteś tutaj przez 5 lat z rzędu.

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych poinformuje Cię natychmiast po złożeniu wniosku, jeśli potrzebujesz dostarczyć jakiekolwiek dokumenty. Będziesz mógł przesłać zdjęcia lub skany swoich dokumentów za pośrednictwem internetowego formularza zgłoszeniowego.

Będziesz musiał dostarczyć tylko jeden dowód na każdy okres, o który zapyta cię Ministerstwo Spraw Wewnętrznych.

Wykroczenia, przestępstwa a status osiedleńca.

Jeśli masz ukończone 18 lat, będziesz sprawdzony pod kątem Twojej przeszłości kryminalnej tu w Wielkiej Brytanii czy poza nią.

Jeśli zostałeś skazany jedynie za drobne przestępstwo, na przykład miałeś mandat za przekroczenie prędkości, nadal będziesz uprawniony do otrzymania statusu osiedleńca lub wstępnego osiedleńca.

Nadal możesz uzyskać status osiedleńca, nawet jeśli masz inne przestępstwa czy wykroczenia. Będzie to oceniane indywidualnie dla każdego przypadku.

Jeśli byłeś w więzieniu, będziesz potrzebować co najmniej 5 lat ciągłego pobytu od dnia, w którym zostałeś zwolniony, aby zostać uznanym za osiedlony.

Po złożeniu aplikacji.

Po zaakceptowaniu Twojej aplikacji zostanie Ci przyznany odpowiedni status. Nie będzie wydany fizyczny dokument lecz potwierdzenie uzyskasz w trybie on-line. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych może się z Tobą kontaktować w sprawie poprawienia błędu gdy został popełniony przy składaniu aplikacji. Mogą też poprosić Cię o przesłanie jakiś brakujących dokumentów. W razie odrzucenia twojej aplikacji przysługuje Ci odwołanie. Jednakże jest to dalej w toku dyskusji w Parlamencie brytyjskim. Możesz się odwoływać wielokrotnie jednakże za każdym razem musisz wnosić opłatę jak za złożenie aplikacji. Termin apelacji jest przewidziany maksymalnie do daty 30 czerwiec 2021 r.