RELACJA - Szlakiem angielskich katedr cz.6 - Great Malvern Priory oraz katedra w Worcester.

3 września 2021 r. rozpoczynam od odwiedzin dawnego opactwa benedyktynów - Great Malvern Priory.

Klasztor w Malvern

Według annałów historycznych opactwa w Worcester (które odwiedzimy niżej w tej relacji) budowa Great Malvern Priory rozpoczęła się w... 1085 r!

Klasztor zbudowano dla 30 mnichów i był zdecydowanie mniejszy niż obecnie. Części oznaczone kolorem czerwonym na powyższym planie budowli stanowią jej najstarszą część sięgającą czasów normańskich. Tu kilka zdjęć omawianej części i prawie 1000 letnich kamieni, które z pewnością pamiętają i widziały niejedno!

W niedługim czasie po bitwie pod Hastings (1066) św. Wulfstan, Biskup Worcester, zachęcił swego współbrata Aldwyna do zbudowania klasztoru w tym miejscu, znanego wtedy jako Malvern Chase - "Chase" rozumieć można jako otwartą, wydzieloną przestrzeń dla zwierząt przeznaczonych na polowanie.

Główne okno wschodnie zostało zainstalowane w 1897 r. ale niektóre z części jego witraży sięgają wieku XV!

Bezpośrednio za oknem znajdowała się kiedyś kaplica NMP, podobnie jak w innych świątyniach, które mieliśmy przyjemność odwiedzać. W tym miejscu jednak niestety nie przetrwała ona rewolucji protestanckiej. Rewolucji nie przetrwały również klasztorne krużganki i kapitularz. Król Henryk VIII skonfiskował dobra klasztorne, a ktoś kupił kaplicę NMP za ... 1 funta! Tylko po to, by ją kompletnie zniszczyć! Teraz znajduje się tutaj wschodnie wejście do klasztoru...

W południowo-wschodniej części znajduje się kaplica św. Anny. Ta część budowli bogata jest w jedne z najlepiej zachowanych średniowiecznych witraży. Przykładem niech będzie poniższe okno, przedstawiające sceny z Księgi Rodzaju Starego Testamentu.

Od góry z lewej strony - dzień pierwszy - Bóg tworzy niebo i ziemię, na kolejnym panelu w tym samym rzędzie - słońce, księżyc i gwiazdy, następnie ptactwo i zwierzęta morskie, a ostatni panel przedstawia stworzenie zwierząt lądowych.

Drugi rząd od lewej strony - Bóg tworzy Adama, następnie - Ewę. Trzeci panel przedstawia Drzewo Poznania Dobra i Zła, czwarty - upadek Adama.

Rząd dolny od lewej strony - Adam i Ewa są przepytywani przez Boga, następnie - wydaleni z ogrodu Eden. Trzeci panel trudy życia po wygnaniu, a czwarty - jest tajemniczy, ponieważ nikt do końca nie wie co przedstawia. Opisywany jest w przewodniku jako "zbiór" różnych fragmentów.

Klasztor przetrwał rewolucję protestancką tylko dzięki mieszkańcom Malvern. Ich lokalny mały kościół nie nadawał się do użytku. Parafianie napisali zatem petycję do króla i skoro wszystko było na sprzedaż w owym czasie - udało im się nabyć cały kompleks klasztorny za £20! Zebranie takich funduszy w tamtym czasie zajęło stu pięciu rodzinom parafii okres dwóch lat.

Z Great Malvern udajemy się do pobliskiej katedry w Worcester...

Katedra w Worcester - pw. Chrystusa i Najświętszej Maryi Panny.

Pierwsza świątynia w miejscu obecnej katedry została zbudowana ok. 680 r! Następnie św. Oswald wybudował w tym miejscu pierwszą katedrę w roku 983. W tym samym czasie powstaje opactwo benedyktynów.

Katedra ma silny związek z opactwem Fleury we Francji, dlatego, że św. Oswald, biskup Worcester w latach 961-992, złożył swoje śluby zakonne właśnie w opactwie Fleury i podobnie jak tam - nadał wezwanie świątynii w Worcester na cześć Najświętszej Maryi Panny.

Katedrę w obecnej formie zawdzięczamy św. Wulfstan'owi (1012-1095), który jej przebudowę rozpoczął w roku 1084.

Witraż okna zachodniego zaprojektował John Hardman Powell w XIX w. - przedstawia on sceny stworzenia świata z Księgi Rodzaju.  

Przy ołtarzu głównym, w honorowym miejscu pomiędzy kaplicami św. Oswalda oraz św. Wulfstana został pochowany król Anglii - Jan bez Ziemi - niepopularny i "zły" władca - bohater większości opowieści o Robin Hoodzie, którego legenda zaczyna się w tym samym okresie czasu. Król najbardziej znany z podpisania słynnej Wielkiej Karty Swobód - Magna Carta, którą większość historyków uważa za pierwszy krok w stronę angielskiej monarchii konstytucyjnej.

Jan bez Ziemi przydomek swój zawdzięcza swojemu statusowi społecznemu - był on bowiem 4 synem króla Henryka II i nigdy nie był brany pod uwagę jako potencjalny następca tronu, a przeznaczony raczej do kariery kościelnej. Z tak wieloma starszymi braćmi nie mógł odziedziczyć wiele - stąd pogardliwy przydomek "bez ziemi".

Urodzony w Tower of London (opisywane przez nas TUTAJ) w roku 1166r. Wczesna młodość króla Jana przeszła w cieniu ciągłych konfliktów pomiędzy jego rodzicami oraz pomiędzy jego ojcem i starszymi braćmi. Po śmierci jednego z nich - popularnego i znanego króla Ryszarda Lwie Serce, Jan został koronowany w roku 1199. Był władcą słabym. Stracił niemal wszystkie francuskie posiadłości Anglii na rzecz króla Francji, Filipa II. Wojna o ich zachowanie, wyczerpująca dla Anglii, doprowadziła do zwiększenia nakładanych przez władcę obciążeń podatkowych, a te do buntu możnowładców.

15 czerwca 1215 roku zmuszony został do podpisania Wielkiej Karty Swobód. Ograniczała ona władzę monarszą, gwarantując jego poddanym określone prawa, w tym zakaz więzienia i karania bez wyroku sądowego.

Dokument został wydany pod naciskiem możnowładztwa. Narastało niezadowolenie z samowolnych decyzji władcy, stawiającego się ponad prawem zwyczajowym i rządzącego zgodnie z zasadą „vis et voluntas”, czyli „siła i wola”.

Wielka Karta Swobód zawierała szereg zapisów, regulujących uprawnienia i swobody baronów, duchownych i klas niższych. Ograniczała prawa króla w dziedzinie nakładania podatków. Na wybrane z nich musiał odtąd uzyskać zgodę rady królestwa. Dodatkowo ustanawiała przywileje dla miast oraz dawała feudałom prawo oporu przeciwko władcy, który naruszał jej prawa.

Król Jan darzył miasto Worcester sympatią i m.in. tu właśnie obchodził św. Bożego Narodzenia w 1214 r. W swoim testamencie jednoznacznie stwierdził, że chce zostać pochowany właśnie w Worcester Cathedral, pomiędzy kaplicami św. Wulfstana i św. Oswalda. Jan bez Ziemi zmarł nocą 18 października 1216 r.

Oryginał testamentu (najstarszy zachowany testament królewski w Anglii) nadal znajduje się w Bibliotece Katedralnej i może być oglądany po wcześniejszej rezerwacji spotkania w godzinach otwarcia biblioteki. Grobowiec króla Jana to również przykład najstarszego w Anglii królewskiego nagrobka z przedstawionym wizerunkiem władcy.

Stąd przechodzimy do krypty św. Wulfstana, której budowa sięga roku 1084! Krypta była celem wielu średniowiecznych pielgrzymów przez setki lat.

Z krypty przechodzimy do części dawnego opactwa benedyktynów i kapitularza - pierwszego na świecie kapitularza zbudowanego na planie okręgu - powstanie kapitularza datowane jest na XII w.

Zaraz za ołtarzem głównym znajduje się - kaplica Najświętszej Maryi Panny - Lady's Chapel.

Główne okno wschodnie - Great East Window, znajdujące się w kaplicy NMP - przedstawiające sceny z życia Jezusa Chrystusa.

Katedra w Worcester to kolejny wspaniały przykład spuścizny wieków panowania cywilizacji Christianitas w tej części Europy. Dziedzictwo, któremu jesteśmy winni pamięć, szacunek i cześć jako jego spadkobiercy. Niedościgniony dla dzisiejszych czasów wzorzec tego co w architekturze i sztuce piękne, wzniosłe, majestatyczne, Boże.

Na tej części seria artykułów foto-relacji "Szlakiem angielskich katedr" zostaje tymczasowo zawieszona, ponieważ był to ostatni przystanek w trakcie mojego krótkiego, zaledwie tygodniowego urlopu. Jak tylko Bóg pozwoli i uda mi się odwiedzić kolejne katedry - nie omieszkam podzielić się z Wami, drodzy Czytelnicy, moimi wrażeniami i spostrzeżeniami. Zachęcam zatem do subskrybowania cumbria.pl by na bieżąco być informowanym mailowo o nowych artykułach.

Mam nadzieję, że nie wynudziliście się za bardzo... 😁

Pozdrawiam serdecznie i do rychłego usłyszenia.
Laudetur Iesus Christus!