RELACJA - Szlakiem angielskich katedr cz.12 - katedra w Norwich.

10 lutego 2023 r. rozpoczynam wcześnie rano budząc się w Norwich i wyruszając do lokalnej katedry. Jej formalny tytuł to Katedra Niepodzielnej Świętej Trójcy.

W roku 672, arcybiskup Canterbury - Teodor z Tarsu, podzielił królestwo East Anglii na dwie diecezje: pierwsza w której skład wchodziło hrabstwo Norfolk miała swoją stolicę biskupią w Elmham; druga w której skład wchodziło hrabstwo Suffolk posiadała stolicę biskupią w Dunwich. Po zjednoczeniu Anglii przez Wilhelma I Zdobywcę, stolice zostały przeniesione do bardziej bezpiecznych lokacji i tak stolica biskupia hrabstwa Norfolk przeniesiona została w 1072 do Thetford, a w 1096 - Norwich.

Budowa tutejszej katedry została rozpoczęta w 1096 roku przez biskupa Herberta de Losingę, po przeniesieniu stolicy biskupiej z Thetford. Jako ciekawostkę dodam, że ówczesny biskup chciał oryginalnie przenieść stolicę do Bury St Edmunds, a nie Norwich, ale tamtejsi opaci skutecznie oparli się tym pomysłom, o czym bliżej w następnym odcinku...

Świątynia składa się z nawy głównej oraz naw bocznych, chóru, północnego transeptu z kaplicą, południowego transeptu z zakrystią, prezbiterium. Od południa do katedry przylegają dawne krużganki. Całość planu katedry pozostała niezmieniona od czasów normańskich, z wyjątkiem jej wschodniej kaplicy.

Katedra została ukończona w 1145 roku razem z wieżą w stylu normańskim zwieńczoną do dnia dzisiejszego drewnianą iglicą pokrytą ołowiem - drugą najwyższą iglicą w UK po katedrze w Salisbury.

Katedra w Norwich od strony zachodniej, fot. Jakub Janik.
Iglica katedry w Norwich, fot. Jakub Janik.
Front zachodni katedry, fot. Jakub Janik.
Wejście zachodnie katedry, fot. Jakub Janik.
Okno zachodnie, fot. Jakub Janik.
Okno zachodnie, fot. Jakub Janik.
Okno zachodnie, fot. Jakub Janik.
Okno zachodnie, fot. Jakub Janik.
Nawa główna, fot. Jakub Janik.

Sklepienie nawy głównej zostało ukończone za czasów biskupa Waltera Harta w latach 1446 - 1472.

Sklepienie nawy głównej, fot. Jakub Janik.
Sklepienie nawy głównej, fot. Jakub Janik.

Zworniki żeber sklepień w Norwich Cathedral są jednymi z najwspanialszych przykładów sztuki kamieniarskiej średniowiecza i przykładem cudownego przetrwania purytańskiego ikonoklazmu panoszącego się w trakcie angielskich wojen domowych.

Zworniki te zostały opisane przez historyka sztuki sakralnej Charles'a Cave'a jako "bez wątpienia jedne z najważniejszych przykładów tego typu w całym kraju". W katedrze znajduje się ich ponad 1000, a tematyka najwcześniejszych to natura - listowie oraz kwiaty. Kolejne wyobrażenia są już bardziej personalne - "zieloni ludzie", akrobaci, mityczne zwierzęta, heraldyka, sceny polowań oraz pojedyńcze zworniki, które przedstawiają sceny z żywotów świętych. Na sklepieniach katedralnych znajdziemy też całe serie zworników przedstawiające dłuższe historie - i tak np. zworniki nawy głównej przedstawiają historię świata począwszy od jego stworzenia.

Najłatwiej podziwiać kunszt rzeźbiarski zworników w dobrze zachowanych krużgankach, gdzie znajdziemy je dużo niżej niż w samej katedrze. Część wschodnia krużganków składa się głównie z motywów florystycznych, a także przedstawia sceny z Pasji Chrystusa. Strona północna - Zmartwychwstanie oraz sceny maryjne. Południowa i zachodnia - Apokalipsę, a także Zwiastowanie i Ucztę u Heroda.

Sklepienie nawy głównej, fot. Jakub Janik.

Przykłady zworników katedry w Norwich:

4 jeździec apokalipsy - Śmierć, wyjeżdzający z otchłani piekła, 1314-1330. Fot. Poliphilo - Own work, CC0
Scena z żywotu św. Denisa - egzekucja świętego, który potem niesie własną głowę do swojego kościoła, 1423-1426, Fot. Poliphilo - Own work, CC0
Sanktuarium w kierunku ołtarza głównego, fot. Jakub Janik.
Sklepienie sanktuarium oraz okna główne wschodnie, fot. Jakub Janik.
Ołtarz główny sanktuarium, fot. Jakub Janik.
Okna główne wschodnie, fot. Jakub Janik.
Okna główne wschodnie, fot. Jakub Janik.
Sanktuarium, fot. Jakub Janik.
Okna główne oraz sklepienie sanktuarium, fot. Jakub Janik.
Detale sklepienia sanktuarium, fot. Jakub Janik.
Miejsce pochówku pierwszego biskupa Norwich - Herberta de Losinga, fot. Jakub Janik.
Chór katedralny, fot. Jakub Janik.
Ambona, fot. Jakub Janik.
Łącznik sklepień transeptów, fot. Jakub Janik.
Łącznik sklepień transeptów, fot. Jakub Janik.
Łącznik sklepień transeptów, fot. Jakub Janik.

W kaplicy św. Łukasza, za głównym ołtarzem znajduje się XIV-wieczny obraz, znany jako "Despenser Retable", nazwany tak po biskupie Norwich, Henry le Despenser (1369–1406). W trakcie "Rewolucji chłopskiej" w 1381, siły Despenser'a skutecznie powstrzymały dalszy rozlew krwi w hrabstwie Norfolk i obraz najprawdopodobniej został zlecony w formie podziękowania Bogu. Dzieło zostało odkryte ponownie w roku 1847, do tego czasu będąc odwrócone do góry nogami i służąc jako... blat stołu.

Despenser Retable - zdj. wikimedia.org

Katedra w Norwich posiada drugie, największe w Anglii krużganki, ustępując pod tym względem wyłącznie, podobnie jak z wysokością iglicy - katedrze w Salisbury.

Krużganki dawnego opactwa, fot. Jakub Janik.
Krużganki dawnego opactwa, fot. Jakub Janik.
Krużganki dawnego opactwa, fot. Jakub Janik.
Wieża centralna i transept południowy - widok z krużganków, fot. Jakub Janik.
Wieża centralna i transept południowy - widok z krużganków, fot. Jakub Janik.
Iglica katedry, fot. Jakub Janik.

W następnym odcinku - opactwo Bury St Edmunds.

Laudetur Iesus Christus!

Pozdrawiam i do usłyszenia w następnych relacjach / zobaczenia na szlaku :)