RELACJA - Szlakiem angielskich katedr cz.11 - katedra w Peterborough.

9 lutego 2023 po południu docieram do katedry w Peterborough.

Peterborough to miasto we wschodniej Anglii (hrabstwo Cambridgeshire), położone nad rzeką Nene.

Pierwsza budowla sakralna w tym miejscu powstała około roku 655. Wtedy to Peada, król Mercji założył w Peterborough pierwszy klasztor, który został zniszczony około roku 870 podczas najazdu Wikingów. Opactwo benedyktyńskie odbudowano w latach 950-970. Odbudowane opactwo otrzymało miano Burgh (ang. burgh /ˈbʌrə/) oraz patronat Piotra Apostoła przez co otaczająca ją osada niebawem została przemianowana na Peter-burgh.

4 sierpnia 1116 roku wybuchł pożar, który strawił niemal całe opactwo wraz z osadą przyklasztorną. Żyjący ówcześnie mnich i kronikarz, Hugo Candidus tak opisuje to wydarzenie:

Drugiego dnia non sierpniowych, będącego wigilią św. Oswalda, króla i męczennika, poprzez zaniedbanie cały klasztor spłonął, poza kapitularzem, dormitorium, refektarzem oraz kilku zewnętrznymi pracowniami. Refektarz służył zaledwie od trzech dni, jako rozrywka dla biednych. Całe miasto podzieliło los klasztoru. Opat był człowiekiem porywczym, a będąc w wielkim gniewie, gdy mu przy posiłku przeszkodziło kilku braci chcących oczyścić stoły w refektarzu, przeklął dom, nieroztropnie polecił go nieprzyjacielowi ludzkości i udał się niezwłocznie, aby zająć się pewnymi kwestiami prawnymi w Castorze. Jeden ze służących, nie mogąc zgasić ognia, zagniewany rzekł „Przyjdź diable i zdmuchnij ogień”. Płomienie urosły, dotykając dachu, a poprzez pracownie dotarły do miasta. Cały kościół został pochłonięty, jak również miasto, wszystkie pomniki zostały zniszczone, zaś ogień płonął we wieży przez dziewięć dni. Dziewiątej nocy potężny wicher rozproszył płomienie i płonące węgle.

Budowę nowego kościoła w stylu normańskim rozpoczął 8 marca 1118 roku opat Jan z Sées (1114-1125). Według Candidusa, do śmierci w 1125 roku, brał on czynny udział w budowie. Odbudowa została wstrzymana za czasów jego następcy, Henryka z Andegawenii, który u historyków zarobił na opinię gnuśnego i chciwego skandalisty. Dopiero pod okiem kolejnego opata, Marcina z Bec, udało się ukończyć prezbiterium, stalle, oraz wschodnie części naw bocznych i obu transeptów. W 1140 lub 1143 roku miało miejsce ponowne poświęcenie, sprowadzono także relikwie, a klasztor został ponownie zasiedlony.

Dzięki wspomnianemu wyżej mnichowi - Hugonowi Candidusowi, dysponujemy szczegółowym spisem relikwii znajdujących się w Peterborough; wśród nich znajdować się miały dwie pieluszki Jezusa, część żłobka w którym się urodził, kawałek pięciu chlebów, które wykarmiły 5000 mężczyzn, kawałek szat Marii, fragment laski Aarona oraz szczątki Piotra, Pawła i Andrzeja, którym dedykowano kościół. Najsłynniejszymi jednak, z punktu widzenia narodowego, relikwiami były ręka króla św. Oswalda z Nortumbrii, która zaginęła podczas reformacji oraz szkatuła ze szczątkami św. Tomasza Becketa, przywiezionymi w 1170 roku przez opata Benedykta, świadka jego morderstwa i następcę.

Relikwie przydawały świątyni szczególnej wagi oraz przysparzały bogactwa – tuż przed reformacją był to szósty pod względem bogactwa monastyr w Anglii, zamieszkały przez 120 mnichów.

Cały kościół jest zbudowany z lokalnego wapienia "Barnack" – drobnoziarnistego i najtrwalszego surowca z kamieniołomów w pobliżu Stamford, zwanych „wzgórzami i dziurami Barnack”.

Ukończony w 1237 roku zachodni transept i portyk frontowy były jednymi z ostatnich elementów przed uroczystym otwarciem. Prócz zmian w oknach, dobudowana została kruchta, będąca podparciem dla wolnostojących kolumn portyku; pomijając dodanie „nowego budynku” w XVI wieku struktura kościoła pozostaje taka sama jak 800 lat temu. 4 października 1237 roku (wedle „Kroniki z Peterborough”) lub 28 września 1238 roku (wedle Mateusza Paryżanina) świątynię konsekrował biskup Lincolnu Robert Grosseteste w towarzystwie Williama Brewera, biskupa Exeteru.

Ściana zachodnia katedry w Peterborough, fot. Jakub Janik.
Ściana zachodnia katedry w Peterborough, fot. Jakub Janik.
Ściana zachodnia katedry w Peterborough, fot. Jakub Janik.
Ściana zachodnia katedry w Peterborough, fot. Jakub Janik.
Ściana zachodnia katedry w Peterborough, fot. Jakub Janik.
Wieże zachodnie od strony północnej, fot. Jakub Janik.
Transept północny, fot. Jakub Janik.
Transept północny, fot. Jakub Janik.
Wieże zachodnie od strony północnej, fot. Jakub Janik.
Wieża centralna i transept północny od strony północno-wschodniej, fot. Jakub Janik.
Ściana wschodnia, fot. Jakub Janik.
Jedno z okien wschodnich, fot. Jakub Janik.
Jeden z witraży okien wschodnich, fot. Jakub Janik.
Jeden z witraży okien wschodnich, fot. Jakub Janik.
Transept południowy i wieża centralna od strony południowo-wschodniej, fot. Jakub Janik.
Transept południowy od strony południowo-wschodniej, fot. Jakub Janik.
Budynki przykatedralne oraz wieże zachodnie katedry, fot. Jakub Janik.
Wieża centralna katedry, fot. Jakub Janik.
Wieże zachodnie oraz nawa główna od strony południowej, gdzie znajdowało się przyległe opactwo, fot. Jakub Janik.
Plan katedry, fot. Jakub Janik.
Wejście zachodnie, fot. Jakub Janik.

Do 1193 roku kolejni opaci – Wilhelm z Waterville, wybrany przez samych mnichów były kapelan Henryka II oraz Benedykt – ukończyli transepty i nawy boczne, dobudowali dwie kaplice, szpital, główny hol, trzy kondygnacje centralnej wieży oraz dekorowany, drewniany strop. Sufit, ostatecznie wykończony między 1230 a 1250 rokiem zachował się do dziś mimo dwukrotnego przemalowywania w 1745 i 1834 roku.

Nawa główna, fot. Jakub Janik.
Sklepienie nawy głównej, fot. Jakub Janik.
Sklepienie nawy głównej, fot. Jakub Janik.
Sklepienie nawy głównej, fot. Jakub Janik.
Nawa główna w kierunku chóru, fot. Jakub Janik.
"Krzyż stoi, a świat się chwieje" - nawa główna, fot. Jakub Janik.
Nawa główna, fot. Jakub Janik.
Chór w kierunku sanktuarium, fot. Jakub Janik.
Chór w kierunku sanktuarium, fot. Jakub Janik.
Stalle chóru, fot. Jakub Janik.
Stalle chóru, fot. Jakub Janik.
Stalle chóru, fot. Jakub Janik.
Stalle chóru, fot. Jakub Janik.
Jedna z katedr chóru, fot. Jakub Janik.
Jedna z katedr chóru, fot. Jakub Janik.
Jedna z katedr chóru, fot. Jakub Janik.
Jedna z katedr chóru, fot. Jakub Janik.
Sklepienie wieży centralnej, łącznika transeptów, fot. Jakub Janik.
Sklepienie wieży centralnej, łącznika transeptów, fot. Jakub Janik.
Sklepienie wieży centralnej, łącznika transeptów, fot. Jakub Janik.
Sklepienie wieży centralnej, łącznika transeptów, fot. Jakub Janik.
Sklepienie wieży centralnej, łącznika transeptów, fot. Jakub Janik.
Transept północny, fot. Jakub Janik.
Transept północny, fot. Jakub Janik.
Transept północny - witraże, fot. Jakub Janik.
Transept północny - witraże, fot. Jakub Janik.
Transept południowy, fot. Jakub Janik.
Transept południowy - witraże, fot. Jakub Janik.
Sklepienie łącznika, fot. Jakub Janik.
Sklepienie łącznika, fot. Jakub Janik.
Okna wieży centralnej, fot. Jakub Janik.
Sanktuarium, główny ołtarz w kierunku wschodnim, fot. Jakub Janik.
Sanktuarium, główny ołtarz w kierunku wschodnim, fot. Jakub Janik.
Centralne okno wschodnie, fot. Jakub Janik.
Centralne okno wschodnie, fot. Jakub Janik.
Centralne okno wschodnie, fot. Jakub Janik.
Centralne okno wschodnie - witraże, fot. Jakub Janik.
Centralne okno wschodnie - witraże, fot. Jakub Janik.
Centralne okno wschodnie - witraże, fot. Jakub Janik.
Sklepienie kaplicy za głównym ołtarzem, fot. Jakub Janik.
Sklepienie kaplicy za głównym ołtarzem, bogactwo detali kamiennej rzeźby, fot. Jakub Janik.
Sklepienie kaplicy za głównym ołtarzem, bogactwo detali kamiennej rzeźby, fot. Jakub Janik.
Sklepienie kaplicy za głównym ołtarzem, bogactwo detali kamiennej rzeźby, fot. Jakub Janik.
Detale sklepienia oraz kolumn Sanktuarium, fot. Jakub Janik.
Sklepienie Sanktuarium, fot. Jakub Janik.
Sklepienie Sanktuarium, fot. Jakub Janik.
Sklepienie Sanktuarium, fot. Jakub Janik.
Sklepienie Sanktuarium, fot. Jakub Janik.
Sanktuarium w kierunku zachodnim, fot. Jakub Janik.
Ołtarz główny Sanktuarium w kierunku zachodnim, fot. Jakub Janik.
Ołtarz główny Sanktuarium w kierunku zachodnim, fot. Jakub Janik.
Ołtarz główny oraz sklepienie Sanktuarium, fot. Jakub Janik.
Ołtarz główny oraz sklepienie Sanktuarium, fot. Jakub Janik.
Sklepienie nad głównym ołtarzem, fot. Jakub Janik.
Sklepienie nad głównym ołtarzem, fot. Jakub Janik.
Sklepienie nad głównym ołtarzem, fot. Jakub Janik.
Sklepienie nad głównym ołtarzem, fot. Jakub Janik.
Kamień z Heddy, fot. Jakub Janik.
Kamień z Heddy, fot. Jakub Janik.
Tabliczka przy kaplicy św. Oswalda, fot. Jakub Janik.
Kaplica św. Oswalda, fot. Jakub Janik.
Kaplica św. Oswalda, fot. Jakub Janik.

Z Peterborough jedziemy do Norwich :)

Pozdrawiam i do usłyszenia w następnych relacjach.