9 lutego 2023 po południu docieram do katedry w Peterborough.
Peterborough to miasto we wschodniej Anglii (hrabstwo Cambridgeshire), położone nad rzeką Nene.
Pierwsza budowla sakralna w tym miejscu powstała około roku 655. Wtedy to Peada, król Mercji założył w Peterborough pierwszy klasztor, który został zniszczony około roku 870 podczas najazdu Wikingów. Opactwo benedyktyńskie odbudowano w latach 950-970. Odbudowane opactwo otrzymało miano Burgh (ang. burgh /ˈbʌrə/) oraz patronat Piotra Apostoła przez co otaczająca ją osada niebawem została przemianowana na Peter-burgh.
4 sierpnia 1116 roku wybuchł pożar, który strawił niemal całe opactwo wraz z osadą przyklasztorną. Żyjący ówcześnie mnich i kronikarz, Hugo Candidus tak opisuje to wydarzenie:
Drugiego dnia non sierpniowych, będącego wigilią św. Oswalda, króla i męczennika, poprzez zaniedbanie cały klasztor spłonął, poza kapitularzem, dormitorium, refektarzem oraz kilku zewnętrznymi pracowniami. Refektarz służył zaledwie od trzech dni, jako rozrywka dla biednych. Całe miasto podzieliło los klasztoru. Opat był człowiekiem porywczym, a będąc w wielkim gniewie, gdy mu przy posiłku przeszkodziło kilku braci chcących oczyścić stoły w refektarzu, przeklął dom, nieroztropnie polecił go nieprzyjacielowi ludzkości i udał się niezwłocznie, aby zająć się pewnymi kwestiami prawnymi w Castorze. Jeden ze służących, nie mogąc zgasić ognia, zagniewany rzekł „Przyjdź diable i zdmuchnij ogień”. Płomienie urosły, dotykając dachu, a poprzez pracownie dotarły do miasta. Cały kościół został pochłonięty, jak również miasto, wszystkie pomniki zostały zniszczone, zaś ogień płonął we wieży przez dziewięć dni. Dziewiątej nocy potężny wicher rozproszył płomienie i płonące węgle.
Budowę nowego kościoła w stylu normańskim rozpoczął 8 marca 1118 roku opat Jan z Sées (1114-1125). Według Candidusa, do śmierci w 1125 roku, brał on czynny udział w budowie. Odbudowa została wstrzymana za czasów jego następcy, Henryka z Andegawenii, który u historyków zarobił na opinię gnuśnego i chciwego skandalisty. Dopiero pod okiem kolejnego opata, Marcina z Bec, udało się ukończyć prezbiterium, stalle, oraz wschodnie części naw bocznych i obu transeptów. W 1140 lub 1143 roku miało miejsce ponowne poświęcenie, sprowadzono także relikwie, a klasztor został ponownie zasiedlony.
Dzięki wspomnianemu wyżej mnichowi - Hugonowi Candidusowi, dysponujemy szczegółowym spisem relikwii znajdujących się w Peterborough; wśród nich znajdować się miały dwie pieluszki Jezusa, część żłobka w którym się urodził, kawałek pięciu chlebów, które wykarmiły 5000 mężczyzn, kawałek szat Marii, fragment laski Aarona oraz szczątki Piotra, Pawła i Andrzeja, którym dedykowano kościół. Najsłynniejszymi jednak, z punktu widzenia narodowego, relikwiami były ręka króla św. Oswalda z Nortumbrii, która zaginęła podczas reformacji oraz szkatuła ze szczątkami św. Tomasza Becketa, przywiezionymi w 1170 roku przez opata Benedykta, świadka jego morderstwa i następcę.
Relikwie przydawały świątyni szczególnej wagi oraz przysparzały bogactwa – tuż przed reformacją był to szósty pod względem bogactwa monastyr w Anglii, zamieszkały przez 120 mnichów.
Cały kościół jest zbudowany z lokalnego wapienia "Barnack" – drobnoziarnistego i najtrwalszego surowca z kamieniołomów w pobliżu Stamford, zwanych „wzgórzami i dziurami Barnack”.
Ukończony w 1237 roku zachodni transept i portyk frontowy były jednymi z ostatnich elementów przed uroczystym otwarciem. Prócz zmian w oknach, dobudowana została kruchta, będąca podparciem dla wolnostojących kolumn portyku; pomijając dodanie „nowego budynku” w XVI wieku struktura kościoła pozostaje taka sama jak 800 lat temu. 4 października 1237 roku (wedle „Kroniki z Peterborough”) lub 28 września 1238 roku (wedle Mateusza Paryżanina) świątynię konsekrował biskup Lincolnu Robert Grosseteste w towarzystwie Williama Brewera, biskupa Exeteru.
Do 1193 roku kolejni opaci – Wilhelm z Waterville, wybrany przez samych mnichów były kapelan Henryka II oraz Benedykt – ukończyli transepty i nawy boczne, dobudowali dwie kaplice, szpital, główny hol, trzy kondygnacje centralnej wieży oraz dekorowany, drewniany strop. Sufit, ostatecznie wykończony między 1230 a 1250 rokiem zachował się do dziś mimo dwukrotnego przemalowywania w 1745 i 1834 roku.
Z Peterborough jedziemy do Norwich :)
Pozdrawiam i do usłyszenia w następnych relacjach.
