Katedra w Lincoln... niesamowita budowla wzniesiona "ad maiorem Dei gloriam".
Pracę nad nią rozpoczął biskup Remigiusz w roku 1071. Na jego kości wraz z kielichem, pateną i połową biskupiego pastorału natrafiono dopiero podczas prac remontowych w 1927 r. w "anielskim chórze", a więc sekcji katedry przylegającej do głównego ołtarza zaraz przy głównym oknie wschodnim.
Kościół Katedralny Błogosławionej Dziewicy Marii (ang. The Cathedral Church of the Blessed Virgin Mary of Lincoln) - bo taka jest oficjalna nazwa tego kościoła - poświęcony został w 1091 roku. W 1184 r. zniszczony przez silne trzęsienie ziemi, a rok później biskupem Lincoln zostaje św. Hugo, który rozpoczyna proces odbudowy katedry.
Od 1311 roku przez 238 lat (do 1549) katedra ta była najwyższą budowlą na świecie. Jej wysokość wynosiła 160 m. Przewyższała o 13,4 m dotychczasową najwyższą budowlę świata, jaką była Piramida Cheopsa w Egipcie. Jest również czwartą najobszerniejszą (ok 5000 m2 powierzchni) katedrą Anglii po katedrze w Liverpool, bazylice św. Pawła oraz York Minster.
Przez 400 lat to właśnie tutaj można było znaleźć jedną z 4 kopii dokumentu "Magna Carta" - Wielkiej Karty Swobód (1215 r.). Obecnie przechowywanej na zamku w Lincoln, tuż obok katedry. Czym jest ów dokument przypominamy poniżej...
Magna Charta Libertatum (lub Magna Carta), czyli Wielka Karta Swobód lub Wielka Karta Wolności (ang. The Great Charter) – akt wydany w Anglii 15 czerwca 1215 przez króla Jana bez Ziemi pod naciskiem możnowładztwa, wzburzonego królewską samowolą i uciskiem podatkowym. Formalnie była przywilejem mającym równocześnie znamiona umowy między królem a jego wasalami. Ograniczała władzę monarszą, głównie w dziedzinie skarbowej (nakładanie podatków za zgodą rady królestwa) i sądowej (zakaz więzienia lub karania bez wyroku sądowego), określając uprawnienia baronów, duchowieństwa i zakres swobód klas niższych.
Portyk południowy zachwyca bogactwem rzeźbionych detali. Mamy tutaj portal "Sądu Ostatecznego" w którego centrum znajduje się figura Jezusa osądzającego dusze w otoczeniu aniołów, oraz przedstawień dusz wznoszących się do nieba jak i ściąganych przez demony do piekła. Przed portalem znajdziemy figury króla Anglii Edwarda I i jego żony Eleanory Kastylijskiej.
Katedra ma charakterystyczny dla gotyku angielskiego układ, w którym długi korpus główny przecinają dwa transepty, z centralnie umieszczoną czworoboczną wieżą. Zachodnia fasada jest szeroka, a w jej centrum widnieją romańskie portale otoczone rzędami gotyckich ślepych arkad. Całość łączą na zachodzie dwie bliźniacze, czworoboczne wieże.
Do środka wchodzimy od strony zachodniej, przez wieżę św. Hugh'a.
Dwie największe rozety katedry - transeptów południowego i północnego są znane jako "Dean's Eye" i "Bishop's Eye". Pierwsza z nich - "Dean's Eye" znajduje się w północnym transepcie i jest datowana na rok 1192, a więc okres odbudowy katedry przez św. Hugha. Rozeta transeptu południowego natomiast - "Bishop's Eye" jest młodsza o 100 lat i datowana na mniej więcej rok 1330.
Dzieło “The Metrical Life of St Hugh”, odnosi się do znaczenia tych dwóch rozet południowej (słonecznej, świetlistej, ciepłej) i północnej (zacienionej, ciemnej, zimnej) w następujący sposób:
"Północ reprezentuje diabła, a południe Ducha Świętego i w tych kierunkach spoglądają oczy katedry. Oko biskupa spoglądajace z południowej strony zachęca do wejścia, a oko dziekana z północy do tego zniechęca; południowe pragnie zbawienia, północne martwi się wyłącznie sprawami przyziemnymi. Z tymi oczyma twarz katedry wygląda jak candēlābrum światłości - Nieba i ciemności - piekła."
Południe od zawsze było kojarzone ze światłem i ciepłem. W narracji bibilijnej to właśnie z południowego Królestwa Judy / Judei wydany na świat zostanie Zbawiciel, ponieważ to tam rządzi potomek linii Jessego, a wiarołomne królestwo północne zostanie zniszczone. W skład królestwa północnego wchodziła Samaria, w skład południowego - Jerozolima, miasto wielkiego króla. Czytania Epistoły podczas Mszy Św. Wszechczasów, które pochodzą z Nowego Testamentu, były czytane właśnie w kierunku południowym w celu uhonorowania światła jakie przyniósł wszystkim wierzącym Nowy Testament.
Północ zatem, jako przeciwieństwo południa obrazowała ciemność i chłód. Dodatkowo w pierwszych wiekach chrześcijaństwa barbarzyńcy i poganie zwykli zamieszkiwać i być kojarzeni z terenami leżącymi na północ od chrześcijańskich miast. Prorok Jeremiasz ostrzega “et dixit Dominus ad me ab aquilone pandetur malum super omnes habitatores terrae” (Jeremiasz 1:14). Co tłumaczymy następująco: " I rzekł do mnie Pan: «Od północy rozszaleje się zagłada wszystkich mieszkańców ziemi." Z tych też powodów czytana podczas Mszy św. Wszechczasów Ewangelia skierowana jest w kierunku północnym w nadziei nawrócenia wszystkich pogan na katolicyzm.
Witraże rozety północnej przedstawiają sceny Sądu Ostatecznego.
Ekran oddzielający nawę główną od chóru znany jest także jako ‘Apprentice Wall’, a więc Ściana Czeladników. Pomimo braku jednoznacznych dowodów na poparcie tej tezy przyjęto powszechnie, że ekran jest dziełem czeladników mistrzów kamieniarskich z racji dużej ilości powtarzających się na nim wzorów i elementów. Powstanie tego kamiennego majstersztyku datuje się na rok 1329.
Chór katedry w Lincoln ma również swoje misterne mizerykordy (opisane głębiej w poprzedniej części - nr 9 - Beverley Minster) datowane na lata pomiędzy 1365 a 1370.
W tym miejscu wypada skupić się na postaci św. biskupa z Lincoln
Święty Hugo z Lincoln - biskup i mnich kartuski (1135-1200). Znany również jako: Hugon, Hugo z Avalon, Hugo z Burgundii.
Urodził się w 1135 roku na zamku Avalon w Burgundii, jako syn Wilhelma i Anny, którzy byli znani ze swej pobożności i miłosierdzia. Jego matka zmarła, gdy Hugon miał osiem lat, wychowaniem i kształceniem chłopca zajęli się augustianie w klasztorze Villard-Benoit, do którego wstąpił jego ojciec. Mnichem został w wieku 15 lat, niższe święcenia kapłańskie otrzymał cztery lata później. Wkrótce został przeorem w klasztorze Saint-Maxim.
Podczas odwiedzin w kartuzji Grand Chartreuse w 1160 roku, Hugon postanowił wstąpić do tego zakonu. Po święceniach kapłańskich, w 1173 roku został mianowany prokuratorem. Stał się niebawem znany ze swej miłości dla ubogich i potrzebujących.
W 1175 roku król angielski Henryk II zaprosił św. Hugona do założenia klasztoru w Witham w hrabstwie Somerset. Była to część królewskiej pokuty za zamordowanie św. Tomasza Becketa.
Dnia 21 września 1186 roku św. Hugon został konsekrowany w Westminsterze na biskupa Lincoln, największej stolicy biskupiej w Anglii, która przez ponad dekadę pozostawała bez pasterza. Szybko przywrócił duchową dyscyplinę w diecezji, rządząc nią mądrze i sprawiedliwie. Odbudował zniszczoną przez pożar katedrę i założył przy niej słynną szkołę teologiczną.
Obdarzony darem uzdrawiania, służył trędowatym, karmił chorych, opiekował się biednymi i sierotami.
Gdy w 1197 roku król Ryszard zażądał od biskupów pieniędzy na dofinansowanie wojny z francuskim królem Filipem Augustem, św. Hugon odmówił twierdząc, że klasztory są własnością Boga, a nie korony angielskiej. Król próbował przejąć majątek biskupstwa, ale obawa ekskomuniki powstrzymała tę zapędy.
W 1199 roku św. Hugon udał się z misją dyplomatyczną do króla Francji, wracając z niej w bardzo złym stanie zdrowia. Kilka miesięcy później, gdy brał udział w Radzie Narodowej w Londynie, zmarł 16 listopada 1200 roku. Był otoczony tak wielką czcią już za swego życia, że na jego pogrzebie pojawiły się tłumy wiernych, a jego trumnę nieśli królowie Anglii i Szkocji oraz trzech arcybiskupów. Wielu chorych idących w kondukcie zostało cudownie uzdrowionych. Św. Hugon został pochowany w katedrze w Lincoln. Został kanonizowany 18 lutego 1220 roku przez papieża Honoriusza III, jako pierwszy kartuski święty.
W 1280 roku postanowiono przenieść doczesne szczątki św. Hugona na bardzie godne miejsce. Gdy otwarto trumnę, znaleziono w niej nienaruszone ciało biskupa,a w momencie gdy arcybiskup położył rękę na czole Świętego, głowa odpadła od reszty ciała i zaczęła się z niej wydobywać manna. Po tym cudzie głowę złożono w skrzyni ze złota i srebra, ozdobionej drogocennymi kamieniami. W 1364 roku na Anglię napadli rozbójnicy, zniszczyli groby, sprofanowali relikwie i okradli świątynie. Wtedy też została skradziona skrzynia z relikwią głowy św. Hugona. Według legendy koło skrzyni usiadł kruk i siedział przy niej tak długo, dopóki nie powróciła do katedry.
Relikwie św. Hugh'a zniszczono w 1540 roku na rozkaz króla Henryka VIII.
Pierwszy żywot Świętego napisał jego spowiednik i współpracownik, benedyktyn Adam Eynshnam.
Tutaj odsyłam do ciekawej historii na temat św. Hugh'a znalezionej w internecie przy okazji zbierania materiałów do tego artykułu - LINK.
Po przeciwnej stronie miejsca wystawienia relikwii św. Hugh'a znajdziemy grobowiec wnętrzości (viscera) królowej Eleanor - Tak... grobowiec wnętrzości, nie całej królowej... Tutaj za wikipedią warto przybliżyć pokrótce życiorys królowej:
Eleonora była córką króla Kastylii i Leónu Ferdynanda III Świętego i jego drugiej żony Joanny z Dammartin, hrabiny Ponthieu. 1 listopada 1254 w klasztorze Las Huelgas poślubiła dziedzica tronu angielskiego Edwarda, syna króla Anglii Henryka III z dynastii Plantagenetów. Podłoże małżeństwa było polityczne: dzięki niemu rozwiązano spór, jaki wywołały roszczenia brata Eleonory, króla Kastylii Alfonsa X Mądrego do pozostającej wówczas w angielskim ręku Gaskonii. Ważne dla Anglii były także prawa Eleonory do sukcesji po matce w graniczącym z Normandią hrabstwie Ponthieu (w 1279 odziedziczyła je po matce, a po śmierci Eleonory przypadło jej synowi Edwardowi II i pozostało w rękach korony angielskiej z przerwami do 1369).
Po ślubie Eleonora i Edward przebywali początkowo w Gaskonii, do Anglii przybyli dopiero w październiku 1255. Podczas walk przeciwko Szymonowi z Montfort (tzw. drugiej wojny baronów) dzieliła losy męża. W 1270 wyruszyła u boku męża na wyprawę krzyżową. W jej trakcie, podczas pobytu w Akce w czerwcu 1272, Edward został raniony przez asasyna – według romantycznej, ale niepotwierdzonej legendy, Eleonora miała uratować mu życie przez wyssanie trucizny z rany. W tym samym roku zmarł Henryk III i Edward odziedziczył tron angielski; małżonkowie zostali koronowani 19 sierpnia 1274, po powrocie z krucjaty.
Postać Eleonory wzbudzała kontrowersje. Była osobą żywą i energiczną. Praktycznie nie rozstawała się z mężem, z którym była bardzo blisko związana (małżeństwo uznaje się za szczęśliwe). Umiała pisać i czytać, lubiła księgi – miała własną bibliotekę, zatrudniała skrybów i iluminatora, a Girart d'Amiens zadedykował jej swój arturiański poemat. W oczach potomnych opisywano ją jako osobę pobożną i stawiano jako wzór cnotliwej żony.
Zmarła, gdy mimo choroby podróżowała z mężem na północ Anglii. Jej wnętrzności pochowano w katedrze w Lincoln, a ciało zostało sprowadzone z Lincoln do Londynu i pochowane w opactwie westminsterskim (serce umieszczono w londyńskim kościele dominikanów). Dla uczczenia jej pamięci zrozpaczony Edward I wystawił w dwunastu miejscach postoju orszaku z ciałem zmarłej żony monumentalne gotyckie iglice, zwane krzyżami Eleonory.
Z 10 miejsc, które udało mi się odwiedzić w trakcie tej wycieczki katedra jak i samo miasteczko Lincoln z pewnością zajęło specjalne miejsce w moim sercu.
Gorąco polecam odwiedzić to miejsce w trakcie swoich podróży i poświęcić mu więcej niż jeden dzień.
My tymczasem ruszamy do następnego przystanku na naszej trasie - Peterborough.
Pozdrawiam i do usłyszenia w kolejnych relacjach.
